ترخیص کالا از گمرک: آموزش صفر تا صد

در این نوشته قصد دارم صفر تا صد ترخیص کالا از گمرک، مراحل ترخیص کالا از گمرک و ورود و خروج کالاها از مرزهای ایران را به شما توضیح دهم.

از آنجا که اقدامات مقدماتی در ترخیص کالا، اعم از تهیه اسناد و مدارک لازم، معرفی کالا به مراجع مربوطه و پرداخت هزینه­‌های مرتبط، همگی در نرخ نهایی کالا تاثیر گذاشته و نیز مدت زمان دریافت و تحویل کالا را تحت تاثیر خود قرار می­‌دهند، آگاهی از قواعد و قوانین ترخیص کالا برای شرکت­‌های تجاری که تجارت بین­ الملل انجام می­‌دهند و نیز برای صاحبین مشاغل که قصد ورود به تجارت بین­ الملل را دارند، حائز اهمیت است.

با من همراه باشید تا شما را با همه چیز در مورد ترخیص کالا آشنا کنم.

ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا به معنای آزادسازی کالای خریداری شده از گمرک و در نتیجه وارد کردن به داخل کشور است. همچنین اجازه خروج کالا از کشور را نیز در قالب ترخیص کالا شناسایی می‌­کنیم.

به عبارت ساده‌­تر انجام مراحل اداری و تشریفاتی که اجازه ورود و خروج کالا را به داخل کشور و نیز از داخل کشور همراه می­‌آورد، مراحل ترخیص کالا می­‌گویند.

ترخیص کالا، در زمان ورود به کشور، با پرداخت هزینه‌­های گمرکی واردات همراه است. همچنین باید مدارک خواسته شده و مجوزهای مقرر به مراجع صالح ارائه شود. در زمان خروج کالا از کشور نیز، پرداخت هزینه­‌های مقرر که برای صادرات تعبیه شده است ضروری است.

اصل و بنیان مراحل ترخیص کالا، در هر دو قسم ورود و خروج یعنی صادرات و واردات یکسان و پابرجا است، لیکن برخی از تشریفات و مراتب اداری و نیز اخذ برخی از مجوزها و پرداخت مبالغ از زمانی به زمان دیگر متفاوت و تابعی از شرایط کلان کشور همچون مراودات سیاسی، تجاری و اقتصادی است، به همین سبب نیز باید به وسیله متخصصان و کارشناسان صورت پذیرد.

با این حال در این نوشته سعی می­‌کنیم تشریفات و ترتیبات ترخیص کالا را تا حد امکان تشریح و آشنایی مناسبی برای شما فراهم آوریم، پس تا پایان نوشته با ما همراه شوید.

نحوه ترخیص کالا

تا اینجا دانستیم که ترخیص کالا به معنای دریافت مجوز از مراجع صالح جهت وارد کردن کالا به کشور و یا صادر کردن کالا از کشور گفته می­‌شود تا کالای یاد شده به صورت قانونی و مشروع از مرزهای کشور عبور نماید. اما تشریفات ترخیص کالا چگونه است؟

منظور از تشریفات طی کردن مراتب اداری، تهیه اسناد و مدارک لازم، تعیین مبالغ قابل پرداخت و مرجع ذی‌صلاح جهت پرداخت و نیز شناسایی اشخاصی که مسئولیت امور اداری را به عهده دارند است. به همین سبب در این بخش به ترتیب به هر یک از موارد یاد شده پرداخته خواهد شد.

در اینجا باید خاطر نشان ساخت که در ترخیص هر کالایی فرآیند و مراحلی باید طی شوند و در واقع تقسیم‌­بندی فوق به جهت پوشش کامل این مراحل ارائه شده است. مراحل ترخیص کالا به طور مشروح عبارتند از:

1. اخذ دریافت قبض انبار گمرک که با رسیدن کالا به اماکن گمرک دریافت می­‌شود.
2. تهیه اسناد و مدارک لازم و ثبت اظهارنامه وقوع کالا در گمرک از سامانه EPL و اخذ کوتاژ اظهارنامه اظهاری‌.
3. ارزیابی کالا جهت دریافت مجوزهای ضروری همچون مجوزهای امنیتی، بهداشتی و استاندارد.
4. ارزیابی و بررسی کالا از جهت تعیین ارزش اظهارنامه و تعرفه قابل پرداخت به مراجع صالح.
5. پرداخت مبالغ مقرر به صندوق مربوطه و نیز پرداخت حقوق و عوارض گمرکی.
6. تحویل کالا از انبار گمرک و در نهایت خروج کالا از گمرک.اسناد و مدارک لازم.

تشریفات اداری

تشریفات اداری در دو بخش قابل بررسی است، نخست دریافت رسید ورود کالا به گمرک و دوم تهیه اسناد و مدارک لازم است.

در واقع پیش از آن که هرگونه تشریفاتی در ترخیص کالا از گمرک معنا یابد، ضروری است که کالا به گمرک وارد شده و در انبار گمرک ذخیره شده باشد.

انبار گمرک مطابق با قوانین و مقررات موجود موظف است تا قبض انبار گمرک را به صاحب کالا و یا نماینده قانونی صاحب کالا ارائه نماید. در برگ قبض انبار گمرک اطلاعاتی همچون تاریخ ورود کالا، مشخصات کالا از وزن یا تعداد بسته‌­ها و نحوه بسته‌بندی آن­‌ها قید می‌­گردد.

در واقع قبض انبار گمرک، مدرکی است که مطابق با آن انبار گمرک اقرار می‌­نماید کالای خاص را با ویژگی‌­های خاص آن دریافت کرده و در انبار خود نگهداری می‌­نماید.

برگ قبض انبار گمرک برای ترخیص کالا از گمرک یک مدرک حیاتی محسوب شده و نشانگر اختیار دارنده برگه در ترخیص کالا می­‌باشد.

پس از آن که کالا به گمرک وارد شد و در انبار گمرک ذخیره گردید، تهیه مجموعه­‌ای از اسناد و مدارک برای ارائه به گمرک و خارج کردن کالا ضروری است. برخی از این اسناد پیش از ابراز به گمرک باید به تایید مرجع ثالث همچون بانک برسد که در جای خود به آن اشاره خواهیم کرد.

اسنادی که برای ترخیص کالا ضروری هستند، برای کالای وارداتی و کالای صادراتی تقریبا یکسان هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

مدارک لازم جهت ارائه به گمرک در کالاهای وارداتی و صادراتی

مدارک احراز خرید و مالکیت کالا شامل:

• پیش فاکتور یا پروفورما اینویس (PROFORMA INVOICE): اطلاعات طرفین یعنی خریدار و فروشنده شامل اطلاعات هویتی و تایید خرید کالا در پیش­ فاکتور قید می‌­گردد.

در واقع پیش فاکتور سندی بر خرید کالا توسط خریدار ایرانی و یا فروش آن توسط صادرکننده ایرانی است. همچنین مطابق با اطلاعات این پیش فاکتور می­‌توان تایید کرد که کالا از یک مبدا خارجی خریداری شده و یا آن که به یک مقصد خارجی ارسال می­‌گردد.

• بارنامه (BILL OF LOADING‌): بارنامه در واقع شناسنامه کالا از نظر حجم، ابعاد و مشخصات است. توضیحات اصلی کالا همچون قابل اشتعال بودن، سمی بودن کالا یا موارد دیگری همچون مواد خوراکی، مواد فاسد شدنی و غیره در بارنامه قید می­‌گردد.

علاوه بر این موضوع، اطلاعات بارنامه حجم و ابعاد کالا را مشخص می­‌سازد. وزن کالا، نحوه بسته‌­بندی، تعداد بسته­‌ها و دیگر ویژگی‌­های ظاهری که در نگاه اول به دست می­‌آیند و حائز اهمیت هستند، تماما در بارنامه قید می­‌شود.

• فاکتور یا سیاهه خرید (INVOICE): یکی دیگر از مدارکی که در ترخیص کالا از گمرک باید به همراه داشته باشیم و نشانه‌­ای از مالکیت شخص درخواست دهنده است، سیاهه خرید نام دارد.

این فرم نیز که مشابه آن را می­‌توان از گمرک مطالبه و یا در سامانه­‌های مربوطه دریافت کرد، در زمان­‌های مختلف ممکن است تغییراتی در محتوا داشته باشند و به همین دلیل در زمان ثبت درخواست خود باید آخرین نسخه را پیگیری نماییم.

• ترخیصیه (DELIVERY ORDER): اجازه تحویل کالا را اصطلاحا ترخیصیه می­‌گویند. ترخیصیه دیگر سندی است که برای دریافت کالا از گمرک باید به همراه داشت.
• قبض انبار (WAREHOUSERECIEPT): قبض انبار همان گواهی انبار مبنی بر ورود کالا به انبار گمرک و ذخیره­‌سازی آن است که در بخش قبل مورد اشاره قرار گرفت.

مدارک شناسایی و مشخصات کالا شامل:

• لیست عدل‌بندی یا پکینگ لیست (PACKING LIST): پکینگ لیست همان­گونه که از عنوان آن به دست می‌­آید عبارت است از اطلاعات بسته‌­بندی کالا­ها، مشخصات بسته‌­بندی، تعداد بسته‌­ها، نحوه بسته‌­بندی و نیز نحوه مهر و موم شدن کالای بسته‌­بندی شده.

این لیست نیز نشانگر اموال و کالایی است که شخص درخواست ترخیص آن را دارد.

در اینجا باید ذکر کنیم که در برخی از اقسام صادرات و واردات، شرکت کنترل کیفی که مسئول بازرسی کالاها در مبدا را بر عهده دارد، برای آن که خیار خریدار از امنیت و حفظ کالای خریداری شده در همان وضعیت ابتدایی آسوده باشد، پس از بررسی و کنترل، مهر و موم خاص خود را بر کالا و یا بسته‌­بندی کالا قرار می­‌دهد.

در این صورت تا زمانی که مهر و موم بدون ایراد بر کالا باقی باشد، خریدار می‌­تواند از یکسان بودن کالای بازرسی شده و کالای دریافتی خود اطمینان خاطر داشته باشد.

• گواهی مبدأ (CERTIFICATE OF ORIGIN): مستندی که کشور تولید کننده کالا را تعیین کرده و به عنوان یک سند بین المللی توسط اتاق بازرگانی بین الملل صادر و به کالا تعلق می‌­گیرد.
• بیمه نامه (INSURANCE POLICY): بیمه‌­نامه مشخصا به اطلاعات بیمه کالا یا مرسوله گفته می­‌شود. در مواقعی که بیمه بودن کالا ضروری نیست، ارائه بیمه نامه نیز ضروری نخواهد بود.
• گواهی بازرسی: گواهی بازرسی شامل اطلاعات بازرسی ظاهری کالا از حیث سلامت، نحوه بسته­‌بندی، تعداد بسته‌­ها و نیز تایید خروج کالا از بندر مطابق با شرایط بیان شده در اسناد نخستین است.
• کاتالوگ (در صورت نیاز): کاتالوگ شامل مشخصات و ویژگی کالاهای وارداتی بوده و ارائه آن الزام آور نیست.
• مجوز ثبت سفارش (ORDER OF REGISTRATION): سازمان توسعه صادرات ایران، وظیفه و مسئولیت ثبت درخواست‌های صادرات را به عهده دارد.

سازمان مذکور، پس از بررسی اسناد دریافتی و در صورت تحقق شرایط قانونی، اقدام به صدور مجوز ثبت سفارش می‌­نماید. مجوز یاد شده شامل شماره خاص هشت رقمی، تاریخ مجوز و نیز اطلاعات متقاضی و پیش فاکتور مربوطه است.

• پروانه بهره‌برداری (حسب مورد برای شرکت‌های تولیدی): شرکت­‌های تولیدی که برای ادامه انجام فعالیت­‌های تولیدی خود نیاز به وارد کردن مواد اولیه داشته باشند، علاوه بر مجوز واردات کالا باید پروانه بهره‌­برداری مربوط به کار خود که واردات را ناگزیر ساخته نیز تهیه کرده و در اختیار داشته باشند.

مدارک تکمیلی جهت ترخیص کالا شامل:

• اعلامیه تأمین ارز یا نامه برات وصولی (‌در صورت نیاز): در ورود کالاهای خارجی، چنانچه پرداخت ثمن از طریق ارز خارجی باشد و یا آن که از دیگر اسناد تجاری پرداخت استفاده شود، به عنوان یکی از مدارک ترخیص کالا، تامین ثمن باید ابراز شود.
• مجوزهای قانونی مورد نیاز پیش از اظهار (LOGICAL PERMISSION): برخی از کالاها به ویژه کالاهای بهداشتی، کالاهایی که امکان اشتعال دارند، کالاهای سمی، کالاهای رادیواکتیو و مواردی از این قبیل، برای وارد کردن به کشور، حمل و نقل در کشور و نیز نگهداری باید شرایط خاصی داشته باشند.

در واقع وارد کننده باید صلاحیت خود را در دارا شدن این کالاها و دلیل واردات خود را به مراجع قانونی احراز نموده باشد. در این قبیل از کالاها، ارائه مجوزهای قانونی برای ترخیص کالا ضروری است.

• تصویر کارت بازرگانی آورنده کالا (برای احراز در سامانه کدینگ تنها برای مرتبه اول): چنانچه وارد‌کننده برای اولین بار اقدام به واردات نموده باشد، باید کارت بازرگانی خود را ارائه نماید.
• وکالتنامه رسمی به حق العمل کار گمرک یا نماینده: چنانچه مراتب ترخیص به وسیله حق ­العمل­ کار صورت پذیرد، وکالتنامه رسمی معتبر که طی آن مالک کالا اجازه ترخیص محموله را به نامبرده اعطا کرده است، به همراه دیگر مدارک یاد شده جهت ترخیص ارائه گردد.

مراحل ترخیص کالا

در این بخش به مراحل ترخیص کالا از گمرک را خواهید آموخت.

۱. اظهار نامه و شماره کوتاژ

زمانی که مدارک را مطابق با بخش قبلی به صورت کامل تهیه کردیم، باید نسبت به دریافت اظهارنامه ترخیص کالا اقدام نماییم.

اظهارنامه مذکور که در واقع نوعی خوداظهاری تلقی می­‌شود، شامل اطلاعات کالای موجود در گمرک، مشخصات صاحب کالا و دیگر موارد خواسته شده است.

پس از آن که اظهارنامه ثبت نهایی شد و شماره کوتاژ به آن اختصاص داده شد، نوبت به پرداخت عوارض گمرک و در نهایت ترخیص کالا می­‌رسد.

۲. کنترل کالا توسط ارزیاب گمرک

اما در اینجا باید توجه داشته باشیم، که لزوما در اولین تلاش خود موفق به ثبت صحیح اظهارنامه نمی­‌شویم، بلکه بنا به علل مختلف ممکن است دستور کنترل کالا صادر شود.

در صورتی که کالا دستور ارزیابی و کنترل دریافت نماید، بسته‌­های موجود در گمرک به صورت نمونه و موردی توسط ارزیاب گمرک بررسی و مطابقت آن با اسناد ابرازی و اظهارنامه ثبت شده بررسی می­‌شود.

۳. پرداخت عوارض

در صورت تایید ارزیاب، اظهارنامه تایید شده و به مرحله پرداخت عوارض منتقل می­‌گردیم و در غیر این صورت باید دستورات صادره توسط ارزیاب را اجرا نموده و مراحل مقرر را طی کرد.

زمانی که اظهارنامه تایید شود، اگر ارائه و یا اخذ مجوزهایی با توجه به نوع کالا، ضروری باشد، باید نسبت به تکمیل آن‌­ها اقدام نماییم و در غیر این صورت به مرحله پرداخت عوارض و حقوق گمرکی منتقل خواهیم شد.

۴. دریافت مجوز بارگیری

پس از پرداخت موفق عوارض و حقوق گمرکی، مجوز بارگیری صادر می‌­شود. مجوز یاد شده به این معناست که کالای موجود در انبار گمرک، اجازه ترخیص داشته و می‌­تواند جهت بارگیری از انبار خارج شود.

در اینجا مجددا باید تاکید کرد که در حین خروج کالا از گمرک، علاوه بر مجوز بارگیری، اسنادی همچون بارنامه، وکالتنامه یا مدرک شناسایی کاربر نیز باید ارائه گردد.

۵. خروج کالا از انبار

پس از خروج کالا از انبار، ارتباط ما با گمرک پایان یافته و کالا ترخیص شده است.

با وجود آن که تلاش شد مراحل ترخیص کالا به تفصیل بیان شود، لیکن برخی از موضوعات همچون نحوه ارتباط گرفتن با مراجع ذی‌صلاح هنوز بررسی نشده باقی مانده­‌اند که در بخش‌­های آتی به آن­‌ها خواهیم پرداخت.

ارتباط‌گیری با مراجع ذی‌صلاح

اداره گمرک ذی‌‌­سمت و ذی‌­صلاح در ترخیص کالاهایی است که در انبار گمرک واقع شده‌­اند. برای ارتباط گرفتن با سازمان یاد شده راه‌­های مختلفی وجود دارد.

برخلاف دوره­‌های گذشته که حتما باید به صورت حضوری ترتیب ترخیص انجام می­‌شد، امروزه می­‌توان به کمک وب­سایت معرفی شده توسط اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران، نسبت به ترخیص کالا اقدام کرد.

سامانه یاد شده که در آدرس https://epl.irica.ir/login?1 قابل دسترس است، پس از دریافت شناسه کاربری و رمز عبور خدمات خود را در اختیار کاربران قرار می‌­دهد.

با استفاده از سامانه یاد شده می­‌توان اظهارنامه مربوط به ترخیص کالا را دریافت کرد و پس از تکمیل فرم­‌های مربوطه نسبت به ثبت آن‌­ها اقدام نمود.

سامانه مذکور علاوه بر تکمیل اظهارنامه الکترونیکی، که سرعت انجام عملیات ترخیص را به میزان قابل توجهی ارتقا داده است، در واقع درواره ارتباطی کاربران و درخواست­ کنندگان ترخیص کالا، اعم از مالکان کالا و حق­ العمل­ کاران، و اداره گمرک ایران است.

قابل توجه آن که سامانه یاد شده علاوه بر خدمات ارائه اظهارنامه، خدمات متعدد دیگری را نیز ارائه می‌­دهد، برای مثال برای خروج موقت خودرو از کشور، می­‌توان از خدمات سایت یاد شده استفاده کرد، همچنین تعیین میزان و مبالغ قابل پرداخت در ترخیص کالا به کمک سایت میسر است، و نیز در بخشی دیگر از سایت، امکان ثبت اعتراضات و شکایات به کاربران اعطا شده است.

علاوه بر اداره گمرک که اصلی­‌ترین ارگان ذی ­سمت در ترخیص کالا است، خدماتی که بانک‌­ها در تایید گشایش اعتبار، وجود اعتبار، صدور اسناد پرداخت و مواردی از این قسم ارائه می­‌دهند نیز، همان­گونه که پیش از این شرح دادیم، نقش موثری ایفا می‌­نمایند.

شرکت­‌های کنترل کیفیت، که کیفیت کالای خریداری شده را در مبدا و به نیابت از خریدار انجام داده و با ارائه گواهینامه تایید کیفیت کالا و نیز بررسی ویژگی‌­های کالا از حیث بسته‌­بندی و تایید وزن آن‌­ها ارائه می‌­دهند، به عنوان دیگر بازیگران خرید بین الملل محسوب می­‌شوند که گزارشات و اسناد ارائه شده توسط ایشان در مرحله ترخیص مورد استفاده قرار می‌­گیرد.

حق­ العمل ­کاران ترخیص کالا از گمرک، که مجوز قانونی برای ارائه خدمات مربوطه را دریافت کرده­‌اند، دیگر گروه از بازیگران تجارت بین­ الملل است.

حق ­العمل­ کاران در واقع به نیابت از مالک کالا، اقدامات لازم را در ترخیص کالا صورت می­‌دهند، مدرک شناسایی که باید حق ­العمل­ کار به همراه داشته و به عنوان یکی از اسناد ضروری به اداره گمرک ارائه نماید، شامل وکالتنامه رسمی و معتبر اعطای سمت به نامبرده، مجوز معتبر و نیز مدرک شناسایی خواهد بود.

شرکت­‌های بیمه دیگر شرکت درگیر در تجارت بین ­الملل هستند. شرکت­‌های بیمه که خدمات خود را در حین انتقال، در حین بارگیری، در زمان نگهداری در انبار و در هر بخش دیگری از خرید تا تحویل نهایی محصول ارائه می‌­دهند، می‌­توانند یکی از اسناد لازمه جهت ترخیص کالا را تهیه نمایند.

شخص یا اشخاص مسئول ترخیص کالا

تا اینجا با مفهوم ترخیص کالا آشنا شدیم و دانستیم که مراحل خروج کالا از گمرک را ترخیص می­‌گویند. همچنین به ارگان­‌ها و اشخاصی که در ترخیص کالا نقش دارند پرداختیم و نیز مدارکی که جهت ترخیص کالا باید به اداره گمرک ارائه شود را شناختیم.

حال در این بخش قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که چه شخص یا اشخاصی مسئولیت ترخیص کالا را به عهده دارند؟

ترخیص کالا از گمرک یک امر و فعالیت تخصصی است، در واقع هر شخصی به تنهایی و بدون داشتن دانش و تجربه کافی نمی‌­تواند در این مسیر گام بردارد.

ترخیص کالا در گمرک هر کشور، با قوانین آن کشور مرتبط بوده و تابعی از قوانین ملی و داخلی آن کشور است. به همین سبب نیز اخذ مجوزهای لازم و ترخیص کالا از گمرک در تعیین قیمت­ کالاهای خارجی نقش موثری ایفا می­‌کنند.

در این نوشته بیان شد که برای ترخیص کالا باید چه مراحلی طی شود، دانستیم که پس از ورود کالا به انبار گمرک، ضمن تهیه اسناد و مدارک مالکیت کالا و نیز مشخصات آن، باید نسبت به ثبت اظهارنامه در سامانه مربوطه اقدام نمود، مراحل ارزیابی کالا را طی کرده، مجوزهای لازم همچون مجوزهای حفظ و نگهداشت، حمل و انتقال و انبارداری را فراهم کرده، نسبت به پرداخت هزینه، عوارض و مالیات گمرکی اقدام کرد.

در گام بعدی باید مجوز خروج از انبار را دریافت کرده و نسبت به بارگیری کالا از گمرک اقدام نمود.

مراتب یاد شده که مطابق با قوانین ایران برای ترخیص کالا از گمرک ایران باید طی شود، در گمرک دیگر کشورها تابع شرایط متفاوتی خواهد بود. به همین سبب در تجارت بین­ الملل کالا و محصولات که ورود و خروج از مرزهای کشورها صورت می‌پذیرد، تعهد و وظیفه ترخیص کالا یکی از نکاتی است که در قرارداد فی‌­مابین بیان شده و در قیمت کالا نقش موثری ایفا می­‌کنند.

این امر به ویژه در زمانی که کالا برای رسیدن به کشور مقصد باید از مرز چند کشور به عنوان کشورهای میزبان عبور کند پر‌رنگ‌­تر می­‌شود.

با توجه به مبدا و مقصد، سابقه همکاری طرفین، وضعیت هر یک از خریدار و فروشنده در کشورهای مبدا و مقصد باید تکلیف ترخیص کالا را مشخص ساخت.

در زمانی که شعبه‌­ای از شرکت خریدار در کشور شرکت فروشنده وجود دارد، احتمال اینکه خریدار بتواند از عهده ترخیص کالا در هر دو نقطه برآید بیش از زمانی است که مراتب تجاری و اقتصادی فی­‌مابین کشورها دسترسی خریدار را در مرزهای کشور مبدا محدود ساخته است.

در نهایت باید توجه داشت که هدف نهایی از امضای یک قرارداد اجرا شدن آن است. ایجاد اختلاف و تاخیر در اجرای قرارداد، به ویژه در قراردادهای خرید و فروش کالای نهایی، به هیچ ­وجه به نفع طرفین قرارداد نیست و به همین سبب در هنگام مذاکرات قراردادی و امضای آن باید ریسک ترخیص کالا از هر یک از کشورهای مبدا و مقصد را به عهده طرفی قرار داد که احتمال موفقیت نامبرده در کوتاه­‌ترین زمان و با کم‌ترین هزینه مهیا است.

در هر یک از شرکت‌­های خریدار و فروشنده نیز، تشریفات ترخیص کالا باید به اشخاص آگاه و متبحر اعم از کارمندان شرکت و یا حق ­العمل ­کار خارجی سپرده شود به نحوی که در نهایت هدف شرکت در اقدام موثر و سریع تامین شده باشد.

ارائه دهندگان خدمات ترخیص کالا

خدمات ترخیص کالا سال‌­ها است که به عنوان یکی از خدمات تخصصی در عرصه تجارت بین­ الملل ارائه می­‌گردد.

این قسم از خدمات که در واقع خریدار یا فروشنده یا از تشریفات و دردسرهای ترخیص کالا دور می‌­کنند در قالب شرکت‌­های تخصصی و یا اشخاص حقیقی به عنوان حق­ العمل­ کار در کشور وجود دارد که به اختصار به بیان آن‌­ها خواهیم پرداخت.

شخصیت­‌های حقوقی ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا

امروزه در سطح کشور می­توان خدمات ترخیص کالا را از شرکت‌­های تخصصی این امر جویا شد. مزیت استفاده از خدمات این شرکت­‌ها تکرار روال برای ایشان و در نتیجه آگاهی و به روز بودن آن‌­هاست.

شرکت­‌های یاد شده همچنین خدمات بارگیری و حمل از گمرک را نیز به کاربران خود ارائه داده و کالای ترخیص شده را در نقطه جغرافیایی مورد نظر شما تحویل می­‌نمایند.

استفاده از خدمات شرکت­‌های یاد شده به ویژه برای اشخاصی که به صورت موردی با ترخیص کالا مرتبط هستند و ایجاد یک واحد تخصصی ترخیص به نفع ایشان نمی‌­باشد، گزینه مناسبی تلقی می‌­گردد.

شرکت‌­های ارائه دهنده خدمات، اسناد و مدارک اعمال خود از جمله مجوزهای کسب شده و مبالغ پرداخت شده را به کاربران ارائه داده و از این حیث نگرانی برای کاربران وجود نخواهد داشت.

شخصیت­‌های حقیقی ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا

علاوه بر شرکت‌­هایی که خدمات خود را در حوزه ترخیص کالا اختصاص داده‌­اند، اشخاص حقیقی که مجوز حق ­العمل­ کاری دارند، خدمات موردی یا بلند مدت خود را جهت ترخیص کالا از گمرک­‌های ایران ارائه می­‌نمایند.

همکاری با اشخاص حقیقی در زمانی که موضوع حمل و نقل و بارگیری برای ما اهمیت نداشته باشد و نیز در هنگامی که تعداد محموله‌­های موجود در گمرک نسبتا زیاد باشد اولویت خواهد داشت.

اشخاص حقیقی یاد شده، از آنجا که فعالیت تخصصی خود را در ترخیص کالا نهاده‌­اند، نه تنها با روال اداری و قوانین آشنایی دارند، بلکه با موضوعات محلی نیز مرتبط بوده و می­‌توانند خدمات شخصی­ت‌سازی شده‌­تری به ما ارائه دهند. همچنین هزینه دریافت خدمات از اشخاص حقیقی نسبت به اشخاص حقوقی، کمتر خواهد بود.

اختلافات و دعاوی مربوط به ترخیص کالا

ترخیص کالا از گمرک بر موضوعات متعددی همچون قیمت نهایی کالا، زمان دسترسی به کالا و سود آتی واردکننده یا صادرکننده کالا تاثیر می­‌گذارد. در زمانی که از خدمات ترخیص موردی استفاده می­‌نماییم، طبیعی است که با مواردی نقض تعهد یا تاخیر در اجرای تعهدات مواجه شویم. در چنین وضعیت­‌هایی چه ابزار و امکان قانونی برای ما مهیا است؟

در اینجا باید اشاره کنیم که چنانچه از عدم اجرای تعهدات و یا تاخیر در اجرای تعهدات یک شخص حقیقی یا حقوقی دچار خسارت شده باشیم، با توجه به قرارداد فی‌­مابین و روابط مالی موجود می‌­تواند دعاوی حقوقی نقض تعهد، دریافت خسارت قراردادی، دریافت خسارت ناشی از مسئولیت مدنی را طرح نمود.

همچنین چنانچه خسارتی به اموال وارد شده باشد، با توجه به رابطه طرفین و نقش هر کدام در بروز خسارت، امکان طرح دعاوی وجود دارد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، وظیفه اداره گمرک و ماموران و ارزیابان اداره یاد شده در انجام مراحل ترخیص و طی کردن مراتب قانونی است. به همین سبب می­‌توان گفت که ارگان یاد شده و کارمندان آن، در اجرای قوانین و آزادسازی محموله موجود در گمرک مسئولیت دارند و در نتیجه ممکن است طرف دعوا واقع شوند.

موارد بروز اختلاف متعدد و احتمال بروز آن در هر زمانی وجود دارد، هر چند که شدیدا توصیه می­‌شود از روش­‌های مسالمت‌ آمیز همچون مذاکره برای خاتمه اختلاف استفاده شود، اما در صورتی که خسارتی به شما وارد آمده بود، می‌­توانید نسبت به طرح دعاوی اقدام نمایید، تنها باید به خاطر داشت که طرح دعاوی امری تخصصی است و نباید ناآگاهانه اقدام کرد.

نتایج ترخیص کالا

به عنوان آخرین مطلب از این نوشته، به اثراتی که ترخیص به موقع کالا می­‌توان به همراه داشته باشد اشاره می­‌کنیم. حالتی را در نظر بگیرید که یک کارخانه تولیدی، برای ادامه فعالیت تولیدی خود احتیاج به وارد کردن مواد اولیه داشته باشد.

در این حالت اگر مواد اولیه در گمرک به مدت زمان طولانی باقی بماند، کارخانه یاد شده نه تنها در تولید محصولات خود دچار وقفه و مشکل خواهد شد، بلکه ممکن است به دلیل نداشتن محصول جهت فروش و کسب درآمد با مشکلات مالی شدیدی مواجه گردد.

در ترخیص کالا هنگامی که تعهد فروشنده بر تحویل کالا در زمان خاص در مکان خاص بوده است، عدم ترخیص کالا از گمرک و طولانی شدن روند اجرای تعهدات می­‌تواند نامبرده را با خطر نقض قرارداد و مسئولیت­‌های حقوقی و مالی مواجه سازد.

اهمیت ترخیص کالا و به ویژه عنصر زمان و هزینه در آن به میزانی است که نه تنها در قیمت نهایی کالا موثر است، بلکه می‌تواند بر سرنوشت شرکت‌­های تجاری به ویژه شرکت­‌های نوپا نقش اساسی ایفا کند، به همین دلیل اشخاصی که خدمات ترخیص کالا را ارائه می­‌دهند و نیز ارزیابان و کارشناسان گمرکی باید به اهمیت خدمات خود توجه داشته و نسبت به اجرای کامل و به موقع آن‌­ها نهایت تلاش را به کار برند.

همچنین مجددا تاکید می‌­گردد که خدمات ترخیص کالا امری تخصصی بوده و با وجود آن که در مطالب مختلفی از حملینو می‌­توانید مراتب و مراحل آن را مطالعه نمایید، لیکن توصیه می‌­شود اجرای آن را به افراد متخصص واگذار نمایید.

پرسش‌­های متداول